Watercafé in aanloop naar verkiezingen

Kandidaten Ellen Pot en Bernard Rouffaer voor de waterschapsverkiezing vinden elkaar in hun hart voor de natuur, al liggen hun politieke voorkeuren, respectievelijk pvda en vvd, behoorlijk ver uit elkaar.       Foto Reinier van Willigen

De Groene Waaier houdt dinsdag een Watercafé in De Kappen. De Buurserbeek, als een door landbouwgebieden omzoomde rivier die natuurgebieden verbindt, staat centraal. "Het is de levensader van Haaksbergen", zegt Wim Oltwater van De Groene Waaier.

Het is geen toeval dat dit Watercafé is gepland vlak voor de waterschapsverkiezingen op 20 maart. "Water is te belangrijk voor het dorp om je stem verloren te laten gaan", zegt Wim Oltwater. In natuurcollectief De Groene Waaier werken Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Het Lankheet samen. "Vanuit de natuur beschouwd, is water een belangrijk element. Daarom hebben we Water Natuurlijk uitgenodigd. Een apolitieke partij die meedoet aan de waterschapsverkiezingen. De waarde van water is zo groot dat ze buiten het politieke gekrakeel moet blijven", legt Oltwater uit.

Te gast zijn onder meer Haaksbergenaren Ellen Pot en Bernard Rouffaer. Voor Water Natuurlijk staan zij op de kandidatenlijst van respectievelijk Vechtstromen en Rijn en IJssel. Zij heeft een PvdA-hart, hij is een rasechte VVD'er. "Als je voor de natuur staat, vind je elkaar vanzelf", zegt Rouffaer, landgoedeigenaar van Het Lankheet.

Op Haaksbergse bodem zitten natuur en landbouw op elkaars lip. Maar de tijden dat beide partijen lijnrecht tegenover elkaar stonden, zijn volgens het tweetal voorbij. De natuur gedijt bij een vochtige bodem, de landbouw bij goede afwatering. "Daar ligt een knelpunt. Samen moeten we werken aan oplossingen die voor alle partijen goed zijn", laat Ellen Pot weten.

Bijgesteld

Door de klimaatverandering zijn inzichten over waterbeheer bijgesteld. "Ooit waren economische motieven leidend. Nu speelt ecologie een steeds grotere rol. Deze insteek zal uiteindelijk óók moeten leiden tot economisch voordeel. We moeten anders omgaan met water. Niet de rivier naar onze hand zetten, maar meegaan met de rivier. Je ziet groen en water terugkeren in dorpen en steden. Ook inwoners hebben een rol in het opvangen en bufferen van water."

Het Watercafé begint met een presentatie over de Buurserbeek door Luc Jehee, adviseur water en gebiedsontwikkeling van de provincie Overijssel. "Daarna gaan we in gesprek met Livina Waanders en Antoinet van Helvoirt. Respectievelijk algemeen bestuurslid van Vechtstromen en heemraad van Rijn en IJssel. Het publiek kan actief deelnemen", aldus Wim Oltwater.

Watercafé in De Kappen, dinsdag 12 maart. Aanvang 19.30 uur.

Bron: TC Tubantia van vrijdag 8 maart 2019

Wandelen is verzet tegen de terreur van de tijd

Landschapsfilosoof Eric Brinckmann:
Een landschap is er om te ervaren, niet om te verklaren of aan voorbij te gaan.

Foto: Emiel Muijderman

Laat je leiden door oude Chinese wijsheden en het landschap ziet er opeens heel anders uit. Eric Brinckmann, directeur van landgoed Het Lankheet, schreef er een boek over: Wandelen met Meester Li. "We moeten weer leren kijken met onze voeten."

Herman Haverkate

Haaksbergen - Druk gebarend loopt hij over het bospad. Bij wat op het eerste gezicht een gewone sloot lijkt, houdt hij halt. Bij de bomen links en rechts groeit de klimop tegen de stam. "We staan hier op een bron", zegt Eric Brinckmann. "Daarom ook is hier zoveel water. Boeren in de middeleeuwen wisten dat veel beter dan wij. Die maakten gebruik van de omstandigheden. Ze bewogen mee met de natuur. Wij, kinderen van een nieuwe tijd, hebben dat compleet verleerd."

Meebewegen met de natuur: het is een van de tips die meester Li, de hoofdfiguur uit zijn nieuwe boek over natuur en natuurbeleving, meegeeft aan de moderne, westerse wandelaar. "We werken in het Westen niet meer mee met de natuur, maar werken haar alleen maar tegen. De natuur, de hele buitenwereld eigenlijk, is ons vreemd geworden. We zitten 95 procent van onze tijd binnen, maar nemen ondertussen wel belangrijke beslissingen over een buitenwereld die we steeds minder kennen. Mede daarom hebben we nu dat heel grote klimaatprobleem dat ons steeds meer zal bedreigen."

Om het verloren contact met de natuur te herstellen, is er volgens Brinckmann een goed recept: wandelen. Hij schreef er inmiddels al twee boeken over. Het eerste, Filosofische Wandelingen (genomineerd voor de Jan Wolkersprijs), was een eerste aanzet om het geheim van de westerse landschapsbeleving te doorgronden. Het tweede, Wandelen met Meester Li, biedt een manier om het verloren contact met de natuur al wandelend te herstellen.

"Wandelen is verzet tegen de terreur van de tijd, tegen de snelheid die het moderne leven bepaalt. Wie wandelt, komt in een ander tempo. Al na een paar kilometer kom je in een ander ritme. Er gebeuren andere dingen en je ziet ook andere dingen. Je beleving van het landschap wordt anders. Trager, maar ook intenser. Iedereen die wel eens gewandeld heeft, zal dat kunnen beamen."

Taoïsme

Zijn boek verscheen deze maand. Brinckmann beschrijft er de wandelingen die hij maakte met zijn vriend Joost Quakernaat, oud-onderzoeker van TNO en groot kenner van het Chinese taoïsme. De 80-jarige Quakernaat, in het boek consequent aangeduid als meester Li, neemt hem bij de hand en laat hem bekende landschappen als Het Lankheet, de Friezenberg en de Borkeld opnieuw beleven. "Ik ben geen taoïst, verre van dat, maar er zitten in die oude Chinese leer wel dingen die ons kunnen helpen."

Brinckmann zelf is een verwoed wandelaar. Als beheerder van een landgoed kan hij ook bijna niet anders. "Ik ben bijna elke dag wel even op pad. Niet zoveel en niet zo bewust als ik zou willen, maar toch: je dompelt je elke dag wel even onder in de natuur."

Als landschapshistoricus en filosoof verdiepte hij zich ook in de geschiedenis van het wandelen. "Mensen beseffen dat niet, maar eigenlijk doen we dat pas sinds de negentiende eeuw. Zo'n beetje op het moment dat we het gevoel krijgen dat we de natuur eronder hebben, ontstaat ook de behoefte om er nostalgisch mee om te gaan en van het landschap te genieten. Voor 1800 bestonden er geen wandelpaden. Alle wegen en paden hadden een economisch nut. Een wandeling maken, in de zin van een rondje lopen zonder doel, bestond nog niet. Pas in de negentiende eeuw bij de welgestelden, ontstond een wandelcultuur. Daar zitten we in feite nog middenin."

De moderne wandelaar kan veel leren van meester Li, is zijn overtuiging. "Dat is het leuke van het taoïsme. Het leert je een paar heel simpele dingen. Daar kun je onmiddellijk mee aan de slag. Je moet er dingen voor laten en een paar dingen voor doen. En als je het niks vindt, gooi je het gewoon weg."

In zijn eigen Lankheet herinneren veel plekken aan de lessen die hij kreeg. Zo is er de boom waar hij verplicht enkele minuten naar moest kijken. Of de beek waar hij het stromend water moest bestuderen.

Struinen

"Dat klinkt vaag, maar het zijn niet meer dan hulpmiddelen. Wanneer in deze tijd wandelen we nog echt, in de zin dat we onze routekaarten thuislaten en weer echt struinen door het bos? Wanneer zitten we nog stil en nemen we de tijd om echt dingen te bekijken? Wanneer nog liggen we op de grond om te kijken naar de lucht boven ons en de bodem onder ons te voelen? Bij die oude Chinezen is juist dat heel belangrijk. Een landschap is er om te ervaren, niet om te verklaren of in hoge snelheid aan voorbij te gaan. Iemand die echt wil wandelen, moet dat alleen doen. Liefst zonder horloge, mobiele telefoon of kompas. De eerste dag zul je het nog missen, de tweede dag al een beetje minder en op de derde dag ben je volledig los."

Brinckmann hoopt dat de soms pittige filosofische bespiegelingen de echte liefhebbers niet af zal schrikken. "Er komen heel wat denkers voorbij in mijn boek. Maar uiteindelijk gaat het maar om één ding: dat je erachter komt hoe ver we in deze tijd verwijderd zijn geraakt van de natuur. Als we ons daar niet bewust van worden, zal een echte oplossing van het klimaatprobleem er nooit komen."

Bron: TC Tubantia van vrijdag 15 februari 2019

Door de aanleg van de nieuwe N18 bij Haaksbergen loopt de natuur schade op. Rijkswaterstaat compenseert deze schade op landgoed Het Lankheet.

Op een aantal plekken doorsnijdt de nieuwe N18 de ecologische hoofdstructuur. Ofwel het netwerk van waardevolle, met elkaar verbonden natuurgebieden. Rijkswaterstaat compenseert de ontstane schade door de aanleg van nieuwe natuur wat verder van het tracé.

Dat gebeurt onder andere op landgoed Het Lankheet, waar bloemrijke graslanden terugkeren en de oude loop van de Buurserbeek wordt hersteld. Het riviertje gaat weer meanderen, net als vóór de kanalisering in 1937. Tegelijkertijd wordt langs de zuidoever een brede strook ingericht voor waterberging. Dit idee speelde al langer bij Waterschap Rijn en IJssel, Provincie Overijssel en Het Lankheet. Door het te combineren met natuurcompensatie door Rijkswaterstaat komen meer middelen beschikbaar. Daardoor kan het beekdalplan in een uitgebreidere vorm worden gerealiseerd.

Oorspronkelijke bedding

Naar verwachting gaan de werkzaamheden in 2019 van start. De grootste ingreep vindt plaats vanaf de Veddersbrug tot aan de nieuwe N18. "Daar wordt de huidige beek écht verlegd naar zijn oorspronkelijk bedding die zich wat zuidelijker bevindt", zegt Bernard Rouffaer, directeur van landgoed Het Lankheet. "In dat traject wordt een zomerbed gecreëerd. Dat betekent een vrij smalle kronkelende beek, waardoor hij ook in droogteperiodes blijft stromen. Verder wordt een winterbed aangelegd dat de beek tijdens piekaanvoer de ruimte geeft om uit te zetten. Het water kan het aangrenzende bos inlopen en over oude hooilanden stromen. Dat zijn de zogenaamde 'stroomlanden' van vroeger. Vergelijk het maar met de uiterwaarden van een grote rivier."

Hoofddoel van het gezamenlijke project is waterberging en natuurherstel. "Met deze herinrichting anticiperen we op extreem weer, zoals overvloedige regenval en langdurige droogte. Je maakt het landschap als het ware klimaatbestendiger", zegt Rouffaer. Als lid van de waterschapspartij Water Natuurlijk ondersteunt hij het uitgangspunt dat je water niet louter moet zien als een technisch middel ten behoeve van de economie.

"Beken en rivieren zouden we als een schaars goed moeten beschouwen. Ze zijn letterlijk van levensbelang, ook voor ons mensen. Dat wordt in deze droogteperiode nog maar eens duidelijk." Ook als de beek niet buiten haar oevers treedt, kunnen de ernaast gelegen oude hooilanden worden bevloeid, bijvoorbeeld in droge periodes. Dat sluit mooi aan bij het eerder in ere herstelde vloeiweidensysteem op het landgoed.

Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en Het Lankheet vormen het plaatselijke natuurcollectief De Groene Waaier. "Dat ziet de Buurserbeek als een verbinding tussen de verschillende natuurgebieden, als een levensader." Het weer laten meanderen van de beek zal volgens Rouffaer de biodiversiteit bevorderen. "Dankzij de terugkeer van de oorspronkelijke biotoop zullen zich hier weer andere planten- en diersoorten vestigen."

Het gebied wordt toegankelijk voor wandelaars en opgenomen in de excursies van de Historische Kring Haaksbergen. "Omdat de hoge kades dan deels zijn afgegraven heb je een weidser uitzicht over de landerijenVeel van de Buurserbeek is uit ons geheugen verdwenen. Zo hopen we de historie weer wat tot leven te brengen."

Bron: TC Tubantia van dinsdag 31 juli 2018