Ieder zijn eigen pad in het buitengebied

Mountainbikers rekenen af met de verschillende belangen

Niek Engelbarts (links) van HTFC met enkele vrijwilligers van de Stichting Mountainbikeroute. Vanaf links Alexander Fianke, Wim Oltwater en Hennie Scholten.          Foto Annina Romita

Wandelaars, mountainbikers en ruiters hoeven elkaar niet meer in de weg te zitten.
Fietstoerclub HTFC gaat in Het Lankheet een afgescheiden deel singletrack aanleggen.

Met de nieuwe singletrack vervalt een deel van de ruim 9 kilometer mountainbikeroute door het Honeschbos, tot aan de watertoren langs de oude N18. Het initiatief is genomen door de stichting mountainbikeroute van toerclub HTFC uit Haaksbergen, eigenaar van de MTB-route. De mountain­bikers willen zo afrekenen met de verschillende belangen van gebruikers en beheerders in het deel van het buitengebied rond de provinciegrens.

Coördinator Alexander Fianke van de mountainbikeroute (een van de langste van Nederland in beheer van een toerfietsvereniging), geeft aan dat het nog een hele klus zal worden met voortdurend overleg tussen betrokken beheerders van het Lankheet, de overkoepelende organisatie De Groene Waaier als 'verbindende factor' in het buitengebied en de fietsclub.

Langere route

"Het is een mooie uitdaging", zegt Fianke. "We leveren ruim 9 kilometer aan route in, waarvan ruim 1 kilometer uit technische singletracks bestaat. Daarvoor in de plaats krijgen we aan de andere kant van het bos met 6,5 kilometer weliswaar minder route terug, maar daarvan bestaat wel 5,5 kilometer uit singletrack. De mountainbiker hoeft zich dus geen zorgen te maken. De lengte van de geliefde paadjes waarover hij z'n stuurmanskunst kan tonen, wordt substantieel langer."

Stichtingsvoorzitter Wim Oltwater van natuurkoepel de Groene Waaier is tevreden met de aanpassing van de mountainbikeroute. "Daarmee krijgt elke categorie recreatieve gebruiker van Landgoed Het Lankheet haar eigen paden. De paden van wandelaars en recreatieve fietsers enerzijds en die van de mountainbikers anderzijds doorkruisen elkaar niet langer. Ze rijden en lopen elkaar daarmee niet meer in de weg. Dat geldt evenzeer voor ruiters en amazones op de ruiterpaden. Deze aanpassing geeft de nodige rust."

Uit hele regio

De mountainbikeroute werd door toerclub HTFC aangelegd en in 2011 in gebruik genomen, en telt een totale lengte van 60 kilometer. Vanwege het grote aantal en bovendien ingenieus aangelegde, specifieke ATB-tracks (ook wel singletracks genoemd), trekt de route mountainbikeliefhebbers uit de hele regio en zelfs daarbuiten. "Daar is toen een traject van tien jaar aan voorafgegaan", zegt voorzitter Niek Engelbarts van de stichting MTB-route Haaksbergen.

De onderhoudskosten worden gedekt met subsidie uit het routenetwerk van de regio. Financiële ruimte om meer dan alleen het noodzakelijke onderhoud te plegen, is er niet, geeft Engelbarts aan. "En die ruimte hebben we wel nodig. We krijgen met steeds meer regelgeving te maken en dat vertaalt zich vaak in geld. Je moet de veelvuldige inzet van vrijwilligers op gepaste wijze kunnen belonen, iets extra's kunnen doen voor de natuurbeheerders en delen van de route tussendoor kunnen upgraden. Dat zit er na bijna tien jaar nog steeds niet in."

Daarom doet de stichting via de website mtbroutehaaksbergen.nl een beroep op de gebruiker. Engelbarts: "We realiseren ons het vrijblijvende karakter, maar het is de enige manier om inkomsten te generen die je voor deze mooie route kunt aanwenden."

Watercafé in aanloop naar verkiezingen

Kandidaten Ellen Pot en Bernard Rouffaer voor de waterschapsverkiezing vinden elkaar in hun hart voor de natuur, al liggen hun politieke voorkeuren, respectievelijk pvda en vvd, behoorlijk ver uit elkaar.       Foto Reinier van Willigen

De Groene Waaier houdt dinsdag een Watercafé in De Kappen. De Buurserbeek, als een door landbouwgebieden omzoomde rivier die natuurgebieden verbindt, staat centraal. "Het is de levensader van Haaksbergen", zegt Wim Oltwater van De Groene Waaier.

Het is geen toeval dat dit Watercafé is gepland vlak voor de waterschapsverkiezingen op 20 maart. "Water is te belangrijk voor het dorp om je stem verloren te laten gaan", zegt Wim Oltwater. In natuurcollectief De Groene Waaier werken Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer en Het Lankheet samen. "Vanuit de natuur beschouwd, is water een belangrijk element. Daarom hebben we Water Natuurlijk uitgenodigd. Een apolitieke partij die meedoet aan de waterschapsverkiezingen. De waarde van water is zo groot dat ze buiten het politieke gekrakeel moet blijven", legt Oltwater uit.

Te gast zijn onder meer Haaksbergenaren Ellen Pot en Bernard Rouffaer. Voor Water Natuurlijk staan zij op de kandidatenlijst van respectievelijk Vechtstromen en Rijn en IJssel. Zij heeft een PvdA-hart, hij is een rasechte VVD'er. "Als je voor de natuur staat, vind je elkaar vanzelf", zegt Rouffaer, landgoedeigenaar van Het Lankheet.

Op Haaksbergse bodem zitten natuur en landbouw op elkaars lip. Maar de tijden dat beide partijen lijnrecht tegenover elkaar stonden, zijn volgens het tweetal voorbij. De natuur gedijt bij een vochtige bodem, de landbouw bij goede afwatering. "Daar ligt een knelpunt. Samen moeten we werken aan oplossingen die voor alle partijen goed zijn", laat Ellen Pot weten.

Bijgesteld

Door de klimaatverandering zijn inzichten over waterbeheer bijgesteld. "Ooit waren economische motieven leidend. Nu speelt ecologie een steeds grotere rol. Deze insteek zal uiteindelijk óók moeten leiden tot economisch voordeel. We moeten anders omgaan met water. Niet de rivier naar onze hand zetten, maar meegaan met de rivier. Je ziet groen en water terugkeren in dorpen en steden. Ook inwoners hebben een rol in het opvangen en bufferen van water."

Het Watercafé begint met een presentatie over de Buurserbeek door Luc Jehee, adviseur water en gebiedsontwikkeling van de provincie Overijssel. "Daarna gaan we in gesprek met Livina Waanders en Antoinet van Helvoirt. Respectievelijk algemeen bestuurslid van Vechtstromen en heemraad van Rijn en IJssel. Het publiek kan actief deelnemen", aldus Wim Oltwater.

Watercafé in De Kappen, dinsdag 12 maart. Aanvang 19.30 uur.

Bron: TC Tubantia van vrijdag 8 maart 2019

Wandelen is verzet tegen de terreur van de tijd

Landschapsfilosoof Eric Brinckmann:
Een landschap is er om te ervaren, niet om te verklaren of aan voorbij te gaan.

Foto: Emiel Muijderman

Laat je leiden door oude Chinese wijsheden en het landschap ziet er opeens heel anders uit. Eric Brinckmann, directeur van landgoed Het Lankheet, schreef er een boek over: Wandelen met Meester Li. "We moeten weer leren kijken met onze voeten."

Herman Haverkate

Haaksbergen - Druk gebarend loopt hij over het bospad. Bij wat op het eerste gezicht een gewone sloot lijkt, houdt hij halt. Bij de bomen links en rechts groeit de klimop tegen de stam. "We staan hier op een bron", zegt Eric Brinckmann. "Daarom ook is hier zoveel water. Boeren in de middeleeuwen wisten dat veel beter dan wij. Die maakten gebruik van de omstandigheden. Ze bewogen mee met de natuur. Wij, kinderen van een nieuwe tijd, hebben dat compleet verleerd."

Meebewegen met de natuur: het is een van de tips die meester Li, de hoofdfiguur uit zijn nieuwe boek over natuur en natuurbeleving, meegeeft aan de moderne, westerse wandelaar. "We werken in het Westen niet meer mee met de natuur, maar werken haar alleen maar tegen. De natuur, de hele buitenwereld eigenlijk, is ons vreemd geworden. We zitten 95 procent van onze tijd binnen, maar nemen ondertussen wel belangrijke beslissingen over een buitenwereld die we steeds minder kennen. Mede daarom hebben we nu dat heel grote klimaatprobleem dat ons steeds meer zal bedreigen."

Om het verloren contact met de natuur te herstellen, is er volgens Brinckmann een goed recept: wandelen. Hij schreef er inmiddels al twee boeken over. Het eerste, Filosofische Wandelingen (genomineerd voor de Jan Wolkersprijs), was een eerste aanzet om het geheim van de westerse landschapsbeleving te doorgronden. Het tweede, Wandelen met Meester Li, biedt een manier om het verloren contact met de natuur al wandelend te herstellen.

"Wandelen is verzet tegen de terreur van de tijd, tegen de snelheid die het moderne leven bepaalt. Wie wandelt, komt in een ander tempo. Al na een paar kilometer kom je in een ander ritme. Er gebeuren andere dingen en je ziet ook andere dingen. Je beleving van het landschap wordt anders. Trager, maar ook intenser. Iedereen die wel eens gewandeld heeft, zal dat kunnen beamen."

Taoïsme

Zijn boek verscheen deze maand. Brinckmann beschrijft er de wandelingen die hij maakte met zijn vriend Joost Quakernaat, oud-onderzoeker van TNO en groot kenner van het Chinese taoïsme. De 80-jarige Quakernaat, in het boek consequent aangeduid als meester Li, neemt hem bij de hand en laat hem bekende landschappen als Het Lankheet, de Friezenberg en de Borkeld opnieuw beleven. "Ik ben geen taoïst, verre van dat, maar er zitten in die oude Chinese leer wel dingen die ons kunnen helpen."

Brinckmann zelf is een verwoed wandelaar. Als beheerder van een landgoed kan hij ook bijna niet anders. "Ik ben bijna elke dag wel even op pad. Niet zoveel en niet zo bewust als ik zou willen, maar toch: je dompelt je elke dag wel even onder in de natuur."

Als landschapshistoricus en filosoof verdiepte hij zich ook in de geschiedenis van het wandelen. "Mensen beseffen dat niet, maar eigenlijk doen we dat pas sinds de negentiende eeuw. Zo'n beetje op het moment dat we het gevoel krijgen dat we de natuur eronder hebben, ontstaat ook de behoefte om er nostalgisch mee om te gaan en van het landschap te genieten. Voor 1800 bestonden er geen wandelpaden. Alle wegen en paden hadden een economisch nut. Een wandeling maken, in de zin van een rondje lopen zonder doel, bestond nog niet. Pas in de negentiende eeuw bij de welgestelden, ontstond een wandelcultuur. Daar zitten we in feite nog middenin."

De moderne wandelaar kan veel leren van meester Li, is zijn overtuiging. "Dat is het leuke van het taoïsme. Het leert je een paar heel simpele dingen. Daar kun je onmiddellijk mee aan de slag. Je moet er dingen voor laten en een paar dingen voor doen. En als je het niks vindt, gooi je het gewoon weg."

In zijn eigen Lankheet herinneren veel plekken aan de lessen die hij kreeg. Zo is er de boom waar hij verplicht enkele minuten naar moest kijken. Of de beek waar hij het stromend water moest bestuderen.

Struinen

"Dat klinkt vaag, maar het zijn niet meer dan hulpmiddelen. Wanneer in deze tijd wandelen we nog echt, in de zin dat we onze routekaarten thuislaten en weer echt struinen door het bos? Wanneer zitten we nog stil en nemen we de tijd om echt dingen te bekijken? Wanneer nog liggen we op de grond om te kijken naar de lucht boven ons en de bodem onder ons te voelen? Bij die oude Chinezen is juist dat heel belangrijk. Een landschap is er om te ervaren, niet om te verklaren of in hoge snelheid aan voorbij te gaan. Iemand die echt wil wandelen, moet dat alleen doen. Liefst zonder horloge, mobiele telefoon of kompas. De eerste dag zul je het nog missen, de tweede dag al een beetje minder en op de derde dag ben je volledig los."

Brinckmann hoopt dat de soms pittige filosofische bespiegelingen de echte liefhebbers niet af zal schrikken. "Er komen heel wat denkers voorbij in mijn boek. Maar uiteindelijk gaat het maar om één ding: dat je erachter komt hoe ver we in deze tijd verwijderd zijn geraakt van de natuur. Als we ons daar niet bewust van worden, zal een echte oplossing van het klimaatprobleem er nooit komen."

Bron: TC Tubantia van vrijdag 15 februari 2019