HAAKSBERGEN/EIBERGEN - Bij het herstellen van de Botterbeek op Het Lankheet is een deel van de Oostendorper sluizen blootgelegd. Althans, daar lijkt het op.

Het zat eraan te komen. Ergens tussen Haaksbergen en Eibergen, waar de oude loop van de Botterbeek wordt opengegraven, zouden sluizen moeten zitten. Dat het uitgerekend op de plek is waar een duiker onder de Watermolenweg moet worden gelegd, zorgt voor collectieve tijdsdruk voor uitvoerders én de archeologen van Vestigia. Tegelijk is het een historisch leermoment.

Nico Spit, lid van de taakgroep archeologie van de Historische Kring Haaksbergen en vrijwillig gids in Het Lankheet, ziet de verhalen die hij over Het Lankheet vertelt, nu bewezen. "Het Lankheet was een drukke aan- en afvoerplek van hout in de zeventiende eeuw. Hout was destijds gouden handel. Onder meer voor de scheepvaart. Na de Vrede van Münster van 1648 werd de scheepvaart hier verbeterd." De verbeteringen hadden volgens Spit vooral betrekking op de doorvaart langs watermolens. Hout, dat onder meer uit Duitsland kwam, werd in Deventer verhandeld. Op vlotten van vijfstammen voeren schippers naar Deventer. Terug liepen ze."

In het geval van de Botterbeek staat vast wanneer hij werd gegraven: de heer van Keppel, eigenaar van Erve Het Lankheet, protesteerde in 1663 tegen het scheiden van de boerderij en de vruchtbare esgronden. Nico Spit: "Zodoende kun je aannemen dat deze sluis rond 1663 is gebouwd. Rond 1700 is vanuit Deventer het onderhoud al gestopt. Op achttiende-eeuwse kaarten zijn de sluizen nog wel te zien. In de negentiende eeuw zijn gemetselde sluizen aangebracht. Die zouden wel eens onder de weg kunnen zitten", aldus Spit.

Maar archeoloog Robert van Heeringen van Vestigia Archeologie & Cultuurhistorie trapt op de rem als het gaat om een snelle interpretatie van wat is gevonden. "Het is een vurenhouten waterwerk. Maar of het een sluis is of een stuw, daarvoor moeten we meer weten. We meten het nauwkeurig op en zullen samen met lokale amateur-archeologen uitpluizen wat het was. We willen weten hoe het gewerkt heeft. Want we hebben bijvoorbeeld geen deuren gevonden om het direct als sluis te herkennen. Een draaipunt of sleuven hebben we evenmin ontdekt."

Een factor die de archeologen aan het twijfelen heeft gebracht, is een dikke paal in het midden van de constructie, maar ook 'betonachtig' materiaal. "Het lijkt wel wat op cement. Maar met schelpkalk en grind werden de afgelopen eeuwen wel meer dingen verhard. Het kan zijn dat deze constructie in bijvoorbeeld de negentiende eeuw is gerenoveerd." Wat met de vondst gebeurt, is nog onderwerp van overleg. Evenals hoe het Waterschap Rijn en IJssel met de vertraging omgaat, waartoe de vondst leidt.

Bron: TC Tubantia van woensdag 25 maart 2015

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

HAAKSBERGEN - Waterschap Rijn en IJssel begint op 26 januari met de aanleg van een 'bevaarbare' vispassage in de Buurserbeek en met de aanleg van een waterbergingsgebied op landgoed Het Lankheet. Natuurontwikkeling, waterberging en recreatie worden hier volgens het waterschap op een bijzondere manier gecombineerd. De werkzaamheden nemen zo'n drie maanden in beslag.

De Oostendorper Watermolen en de stuwen ter hoogte van de Assinkweg, Schipbeekweg, Veddersweg en Aaftinkweg zijn onneembare hindernissen voor vissen. Ze kunnen hierdoor vanaf de IJssel niet de Buurserbeek opzwemmen naar geschikte paaigronden. Daarom gaat de Buurserbeek hier volgens het oude tracé stromen. De oorspronkelijke loop, de Botterbeek, wordt hersteld. In deze omleiding legt het waterschap cascades aan zodat vissen het hoogteverschil bij de molenstuw kunnen overbruggen. Drie sluizen maken de molenstuw passeerbaar voor vissen en boten.

Het Lankheet gaat er vaartochten houden met een replica van de Buurser pot. Overige stuwen worden vispasseerbaar gemaakt door de stuwen te vervangen door cascades in de vorm van boomstammen.

Bron: TC Tubantia van dinsdag 20 januari 2015

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland

Het Lankheet is meer dan een mooi natuurgebied. Zeker als de verhalen over de historie ervan los komen.

HAAKSBERGEN - Landgoed Het Lankheet is niet zo maar een mooi natuurgebied. In het kielzog van gids Jan van der Zanden ga je het met andere ogen bekijken. De maandelijkse excursie door het Waterpark, verzorgd door de Historische Kring, gaat deels over paden die normaal niet toegankelijk zijn.

De Haaksbergse oud-onderwijzer is een smakelijk verteller. Tegen het decor van een zonovergoten herfstbos komt hij met het ene na het andere historische verhaal op de proppen. Over Gerrit-Jan van Heek bijvoorbeeld. Ondernemer, grootgrondbezitter en jager. Hij kocht Het Lankheet eind negentiende eeuw van een aan lager wal geraakt 'heerschap'. De Enschedese textielbaron hield zijn arbeiders ook in mindere tijden aan het werk door ze in te zetten voor de ontginning en bosbouw op het landgoed. "Vanuit Enschede kwamen ze lopend naar hier", weet Van der Zanden.

Hij is wel zo eerlijk om ook de keerzijde te belichten: een bikkelhard bestaan. "Maar dat moet je plaatsen in de tijd van toen. Misschien vertel ik een beetje veel?", polst hij zijn toehoorders. "Oh, ie proat mear!", luidt het antwoord. Water is de rode draad deze zaterdagochtend. Gedurende de ijstijd torende het in vaste vorm hoog boven het landschap uit. Sporen ervan vinden we terug als ondergrondse stroompjes. Op die veelal vochtige plekken bleef door de wind voortbewogen zand 'plakken' en ontstonden verhogingen in het landschap. "De boeren wisten dat daar water onder zat en vestigden zich aan de randen", legt Van der Zanden uit. Hij vertelt over de vloeiweiden die eind vorige eeuw in ere werden hersteld. En over de wel aan het begin van de Lankheterweg. De ontdekking ervan vormt, letterlijk en figuurlijk, de bron van het huidige Waterpark.

Terloops horen we waarom een vaderlands icoon als ingenieur Lely in Haaksbergen nooit een standbeeld zal krijgen. "Lely ontwierp het plan om de Buurserbeek te kanaliseren. De boeren in de omgeving klaagden namelijk over wateroverlast. Bij de graafwerkzaamheden destijds zijn echter de oude leemlagen verstoord. Verdroging was het gevolg. De boeren waren het water kwijt."

Tot slot komt de Buurser pot ter sprake die op termijn vanaf het landgoed zal gaan varen. De unieke architectuur van het nagenoeg voltooide bootshuis oogst veel lof. Na een kijkje in de droogschuur zit het 'rondje Waterpark' erop. "Bedankt voor de mooie verhalen! Ik heb met plezier rondgewandeld", zegt één van de gasten.

Bron: TC Tubantia van maandag 3 november 2014

Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling: Europa investeert in zijn platteland