Groene Waaier wil aandacht voor natuur. "Politiek moet actiever zijn"

Haaksbergen moet zich meer profileren als groene gemeente. Een initiatiefgroep onder leiding van Maarten jan Leppink heeft daarom een nieuwe organisatie opgericht: De Groene Waaier. Daarin bundelen Landgoed Het Lankheet, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer de krachten. De Groene Waaier wil meer organisaties aan zich binden. Zowel bedrijven als particulieren. De Groene Waaier begint deze vrijdag. Gedeputeerde Hester Maij verricht de openingshandeling met de onthulling van een bord met het logo van de nieuwe organisatie. Vier heidesnikkers gaan grazen op een heideterrein aan de Hellenveldweg midden in dit natuurgebied. Heidesnikkers zijn kleine koeien, die voorkeur hebben voor jonge struikhei. De komst van deze grazers op heidegrond past in het streven van De Groene Waaier. Die wil de vrijetijdseconomie in de gemeente stimuleren. "In Haaksbergen liggen onbenutte kansen. De gemeente, bedrijven, natuurorganisaties en particulieren kunnen meer voor Haaksbergen betekenen als ze de handen ineenslaan", zegt Leppink. Hij is de aanjager van dit initiatief.

Smalspoor

Leppink krijgt steun van landgoedeigenaar Bernard Rouffaer en beheerder-rentmeester Eric Brinckmann van Het Lankheet. Hij heeft wel ideeën over hoe Haaksbergen nog aantrekkelijker kan worden voor inwoners en toeristen. "Denk maar eens aan een smalspoor van het MBS-terrein naar de Oostendorper Watermolen." En daar overstappen in de Buurserpot, die over de Buurserbeek vaart. "Ook zou het mooi zijn als er weer iets van de Buurserbeek zichtbaar is in het centrum. Dat kan met een ondiepe geul, net zoals dat met de Roombeek in Enschede gebeurt. De Buurserbeek stroomde vroeger door het centrum van Haaksbergen." De Groene Waaier vraagt ook iets van de lokale politiek. Die moet zich meer inzetten voor de natuur in het buitengebied. Dat gebeurt tot nu toe onvoldoende, vindt Rouffaer. "Natuur wordt als iets vanzelfsprekends gezien. Het is in de politiek geen item. Maar de politieke partijen moeten in Haaksbergen meer op de bres springen voor de natuur." Rouffaer en Brinckmann zouden het toejuichen als bijvoorbeeld een deel van de toeristenbelasting geïnvesteerd wordt in de natuur. "In natuurgebieden moet van alles kunnen, maar het mag niets kosten. Nu is er bijvoorbeeld de Fotobiënnale, later dit jaar een ATB-wedstrijd in het Lankheet. Ook mountainbikers fietsen door deze gebieden. De natuur komt daardoor onder druk te staan. Voor gebruik van de natuur mag best iets tegenover staan. Jagers betalen om hier te mogen jagen, boeren betalen pacht voor het gebruik van land", zegt Rouffaer.

Geld

Natuuronderhoud kost geld. "Maar de subsidies lopen terug. Bij de gemeente Haaksbergen is geen geld. Die zegt dat er geen mogelijkheden zijn om de natuur te ondersteunen. Daarom moet er een denkslag komen, waardoor we zelf meer inkomsten kunnen genereren." Rouffaer denkt aan mobiele lodges in Het Lankheet of het heffen van parkeergeld. Dat laatste gebeurt al bij landgoed Twickel in Delden. "De politiek moet bewust worden hoe belangrijk de natuur voor deze gemeente is", aldus Brinckmann. "Er komen jaarlijks liefst 600.000 bezoekers naar Haaksbergen. Met die prachtige natuur hier hebben we goud in handen. Maar daar moet ook iets tegenover staan." De initiatiefnemers van De Groene Waaier verwijzen bij hun ideeën ook naar het klimaatverdrag, dat eind vorig jaar in Parijs door 195 landen is ondertekend. "Het klimaatakkoord vraagt de samenleving meer voor de natuur te doen. We kunnen niet alleen maar gebruikmaken van natuurgebieden. We moeten er ook meer voor over hebben om natuur te versterken."

Bron: TC Tubantia van zaterdag 10 september 2016

Een eeuwenoude handelsverbinding tussen Deventer en Duitsland is in ere hersteld. De Botterbeek is weer passeerbaar.

Net als vele jaren geleden de boten uit Deventer, kunnen tegenwoordig ook de vissen weer stroomopwaarts richting Duitsland. Zes projecten in en om de Buurserbeek, Schipbeek en Dortherbeek tussen Haaksbergen en Deventer zijn afgerond. Het waterschap Rijn en IJssel en de provincie Overijssel sloten de werkzaamheden gisteren samen met partners en omwonden af met de officiële opening van de Botterbeek.

Binnen het project zijn de oevers van beken vriendelijker gemaakt voor planten en dieren. Vissen ondervinden niet langer barrières van gemalen en stuwen door de aanleg van vispassages en kades van de beek zijn op sommige plaatsen aangepast, waardoor het water bij heftige regenbuien doorgeleid wordt naar waterbergingsgebieden. "Om kelders in Deventer droog te houden, moeten we hier het water herinrichten", vertelt Eric Brinckmann van landgoed Het Lankheet. In totaal is 16,45 kilometer beek hersteld, 170.000 vierkante meter waterbergingsgebied gecreëerd en zijn negentien vispassages gemaakt. Eén kilometer beekherstel, 65.000 vierkante meter waterberging en vier vispassages komen voor rekening van de Botterbeek, de omleiding van de Buurserbeek.

De afgelopen jaren maakten stuwen in de Dortherbeek, de Schipbeek en de Buurserbeek plaats voor vispassages: cascades gemaakt van stenen, die niet alleen het hoogteverschil in de waterloop overbruggen, maar die ook zorgen voor stroomversnellingen en diepte waardoor de cascades ook in de zomer voor alle vissoorten passeerbaar zijn. Dat betekent dat vissen vanaf de IJssel onbelemmerd Duitsland kunnen bereiken. Mits de vis vlak voor de Oostendorper Watermolen rechtsaf slaat de Botterbeek in. Een damwand in de Buurserbeek leidt de zwemmers daarom naar de omleiding.

De werkzaamheden aan de beken zijn overigens niet alleen goed voor vissen, vogels en macrofauna, ook de Buurser Pot heeft voordeel bij de reconstructie van de Botterbeek. "De originele waterloop is in 1662 door Deventer aangelegd als bootpassage", aldus Brinckmann. De waterverbinding met Duitsland had een positieve uitwerking op de Deventer economie. Helaas duurde dat amper 25 jaar. Het onderhoud van de bootpassage bleek een te kostbare zaak te zijn.

Het buiten gebruik stellen van de Botterbeek eind zeventiende eeuw betekende ook het einde van de twee Oostendorper sluizen. De vernieuwde omloop telt drie schutsluizen. Hierdoor kan de Buurser Pot vanaf de droogschuur, via de Botterbeek, de Buurserbeek weer op varen. Enig geduld is daarbij nodig. "Enkele schotten werken nog niet zoals het hoort", vertelt Wim Oltwater van Stichting Waterpark Het Lankheet. De sluisschotten moeten handmatig worden bediend, slechts één schot is op dit moment voorzien van mechanisme ondersteuning. "Dat schot krijg je met een paar draaien omhoog of naar beneden. Bij de andere schotten duurt dat een kwartier." Dat betekent, rekent Oltwater voor, dat het met zes schotten anderhalf uur duurt om van de Botterbeek naar de Buurserbeek te varen. Toch gaat dat vanaf zaterdag weer gebeuren. De komende periode worden bovendien alle schotten van ondersteuning voorzien, zodat niet alleen de vis, maar ook de Buurser Pot weer in volle vaart door de Botterbeek kan.

Bron: TC Tubantia van donderdag 21 april 2016

Auteur: Esther Rouwenhorst

Ooit graasden in Twente de heidesnikkers op heidevelden. De koetjes komen na een eeuw in Twente terug op landgoed Het Lankheet in Haaksbergen. Voor begrazing van nieuwe heidevelden om Europese topnatuur met elkaar te verbinden.

De heidekoe staat niet bekend als een fijnproever. Een eeuw geleden liepen de opvallend kleine zwart-witte koeien nog op Twentse heidevelden en andere 'woeste grond'. Want het ook wel als heidesnikker bekend staande koetje neemt genoegen met schrale vegetaties van taaie heide en dor pijpenstrootje. Het runderras raakte door de opkomst van kunstmest en strakgroene weiden ook in Twente een eeuw geleden in de vergetelheid.

Nu komen ze terug. Op landgoed Het Lankheet in Haaksbergen. "Gelukkig wist Wim Geraedts van het Geldersch Landschap een paar jaar geleden in Denemarken de laatste heidekoeien letterlijk voor de poorten van het slachthuis weg te halen. Inmiddels lopen weer enkele kleine groepen in Nederland rond in Drenthe, Limburg en op de Veluwe", zegt Eric Brinckmann, beheerder-rentmeester van Het Lankheet.

Het Lankheet wil de heidekoetjes de komende jaren inzetten als 'beheerders' van nieuwe heidegebieden aan de oostzijde van het omvangrijke landgoed. Hier wordt aan weerszijden van de Rekkenseweg vandaag begonnen met het kappen van 4 hectare bos om het heideareaal uit te breiden. Samen met 3 hectare te dunnen bos en 3 hectare schrale landbouwgrond moet hier weer samen met reeds bestaande heideterreinen een groter heideareaal ontstaan. Na het kappen zal met een groep van vijf heidekoetjes de toekomstige heide worden onderhouden.

"Prachtig dat op deze manier het ooit in Twente algemene heidekoetje na honderd jaar weer terugkeert", zegt Brinckmann. De komst van de heidesnikkers past in het streven van het landgoed om weer oude Twentse rassen in te zetten. "Deze koeien horen in Twente thuis en zijn ideaal voor begrazing van natuurgebieden."

De uitbreiding van de heide past in het streven van natuurorganisaties in Haaksbergen om bestaande gebieden die deel uitmaken van het Europese natuurnetwerk Natura2000 in Haaksbergen met elkaar te verbinden.

"Door de vorming van heide willen we in dit deel van het landgoed een ecologische verbinding tot stand brengen met de natuur in andere belangrijke natuurgebieden in Haaksbergen. Dat maakt deel uit van het zogenoemde Blauwe Parelplan om natuur in Haaksbergen te verbinden. Het bos dat we kappen, is feitelijk boomopslag van oude heidegebieden die hier in het verleden lagen", zegt landgoedeigenaar Bernard Rouffaer.

De omvorming naar heideareaal moet Het Lankheet verbinden met het Buurserzand en het Witte Veen van Natuurmonumenten en het Haaksbergerveen van Staatsbosbeheer. Samenwerking tussen de eigenaren van deze Twentse topnatuurgebieden kan de nu al unieke natuurkwaliteit verder versterken.

Beheerder Jaap in 't Veld van Natuurmonumenten in Twente is enthousiast. "Door het ontstaan van nieuwe natuur in Het Lankheet kan het leefgebied van een aantal zeldzame soorten worden uitgebreid. Bijvoorbeeld van het in Nederland zeer zeldzame gentiaanblauwtje, een bijzondere dagvlinder. Maar ook van bijzondere soorten als heideblauwtje, nachtzwaluw, hoogveenglanslibel, hazelworm adder en levendbarende hagedis. En er ontstaat nieuw leefgebied voor de zandhagedis", zegt In 't Veld. Volgens hem heeft de bestaande samenwerking al geresulteerd in een goede bescherming van de das in het Haaksbergse gebied.

Begrazing gebeurt nu al met Schotse hooglanders in het Witte Veen en met Herefordrunderen in het Buurserzand. In 't Veld sluit niet uit dat ook in dit laatste gebied weer heidesnikkers gaan grazen. Het zijn sterke dieren die met schraal voedsel genoegen nemen en bovendien van oorsprong thuis horen in Twente. Zonder begrazing zouden heidevelden dichtgroeien met bomen.

Het verbinden van de natuurgebieden in Haaksbergen zal in de komende jaren geleidelijk aan vorm krijgen. Volgens Wim Oltwater, PvdA-fractievoorzitter in Haaksbergen en voorzitter van de Historische Kring Haaksbergen, heeft het verbinden van natuurgebieden niet alleen maar ecologische voordelen. "Je ziet nu al dat de natuurgebieden een groot aantal bezoekers kennen en dat van wandel- en fietsmogelijkheden massaal gebruik wordt gemaakt. Het koppelen van de gebieden zal ook door recreanten zeer worden gewaardeerd."

Bron: TC Tubantia van donderdag 18 februari 2016

Auteur: Jan Benngevoord