Kunst in het Waterpark
Landschapsarchitectuur
Met de start van het project Waterpark Het Lankheet in 2004, is besloten om het 5 ha grote zuiveringsfilter in het landschap te laten inpassen door een landschapsarchitect. Een moeilijke opgave omdat bij de aanleg van het filter de voorwaarden voor (zuiver) wetenschappelijk onderzoek optimaal dienden te worden gehandhaafd. Uit een drietal kandidaten is het bureau Strootman Landschapsarchitecten geselecteerd, dat voortvarend aan de slag is gegaan met de opdracht.
In workshops met consortium-partners, gebruikers en eigenaars zijn ideeën verzameld en uitgewisseld. In het ontwerp was het van belang om aspecten van traditionele landgoederen te verwerken, alswel rekening te houden met de ontstaansgeschiedenis van de locatie in kwestie. In 1897 zijn hier namelijk op de ‘woeste gronden’ van destijds, vloeiweiden aangelegd door G.J. van Heek sr. Deze werden gevoed vanuit de Buurserbeek, waarop Ahaus en Buurse loosden en dus voldoende meststoffen bevatte om arme grond in cultuur te kunnen brengen. De industriële vormgeving van deze 19e eeuwse weiden, de aanvoersloot, het kanaal en andere elementen zijn in het ontwerp opgenomen.
Nu echter voor een spiegelbeeldige functie: met rietfilters wordt het water thans gezuiverd van meststoffen. Inspiratiebron waren díe Italiaanse renaissance-landgoederen, waar water een belangrijke rol speelde. Door een fraaie bocht en een geleidelijk oplopende heuvel te creëren, met aan de voet daarvan het ‘canal grande’ heeft landschapsarchitect Berno Strootman een heuse Belvedère gemaakt. Van hieraf is het hele project in een fraai perspectief te overzien. De dijk die vervolgens vanaf dit uitzichtpunt langs het kanaal naar het zuiden loopt, is bewust hoog gemaakt, zodat wandelaars altijd over het riet heen kunnen kijken.
Landschapskunst
Vanaf de Belvedère kan de wandelaar het Pieter Vereijken-pad volgen en via het klimaatbos naar het landschapskunstwerk KidneyPools lopen. Dit is van de hand van de Schotse landschapskunstenaar Jim Buchanan, die al eerder voor het landgoed Het Lankheet een labyrint heeft ontworpen voor de kasteelplaats Hof te Mallem, bij Eibergen. In de vorm van het grondplan van de voormalige havezathe, is een labyrint gemaakt met een terp en klanktoren in het centrum ervan. Vanaf twee spiraalvormige zichtheuvels is het geheel van buiten en binnen de slotgracht te overzien.
De ontwerpvraag die aan Jim Buchanan is gesteld voor het Waterpark, gold een ontwerp voor het kruispunt van verschillende waterstromen. Op de noordwestelijke punt van het zuiveringsfilters komt het gezuiverde water vanuit het zuiden en oosten bijeen, een prachtige plek om ook mensen bijeen brengen.
Al in het eerste ontwerp bedacht Buchanan twee niervormige vijvers, die als yin en yang figuren in elkaar grijpen: symbolen voor zuivering, maar ook van evenwichtige verhoudingen. De vergelijking tussen lichaam en landschap, bloedsomloop en waterloop en de noodzaak van zuivering, inspireerden de kunstenaar. In de Chinese tuinen en geomantiek is deze samenhang vanzelfsprekend en vitaliseert het zowel mens als landschap. Tevens is het kunstwerk een plek voor meditatie en bezinning.
Tussen de vijvers die in elkaar overlopen, is een wandelpad met stapstenen aangelegd, met daarop geometrische figuren die de kristallen symboliseren, die de zuivering in ons lichaam mogelijk maken, ‘mediëren’. De ontwerpen daarvan zijn van de Engelse beeldend kunstenares Emma Varley. De wandeling over de stenen tussen de twee vijvers, waarlangs het water stroomt, spiegelt ons het leven zélf. Het amphi-theater maakt het mogelijk daar in stilte, vorm en voordracht bij stil te staan. Buchanan citeert hier Confucius: “In a water level, the water is in a most perfect state of repose. Let that be your model. The water remains quietly within, and does not overflow. It is from the cultivation of such harmony that virtue results”. Klik hier voor een direct commentaar van Jim Buchanan op de KidneyPools, direct na de uiteindelijke realisatie, zomer 2007.
Beeldende kunst
Om de kenmerkende punten in het Waterpark te accentueren -ingang, aanvoerkanaal en uitzichtpunt/Belvedère- zijn de Arnhemse beeldend kunstenaars Niek Verschoor en Malou Busser benaderd om hieraan vorm te geven. Fleur van der Schalk heeft na realisatie een interview met hen gehad. Hier vindt u een weergave daarvan.
Animaties
Een andere vorm van kunst in het waterpark zijn de filmanimaties. Animatiekunstenaar Huub Kistemaker heeft drie korte films geproduceerd voor onderwijs over waterzuivering, klimaatverandering en geologie. Kistemaker is er in geslaagd om in een tijdsbestek van drie keer drie (!) minuten gecompliceerde thema’s voor jong en oud begrijpelijk te maken. Kijk en oordeel zelf en let vooral ook op de stem van roofridder Bennie in de eerste animatie: klinkt heel ‘normaal’ Achterhoeks/Twents…