Geschiedenis van het Landgoed

Tussen Haaksbergen en Eibergen, op de grens van Overijssel en Gelderland, ligt het landgoed Het Lankheet. De geschiedenis gaat terug tot 1188. In dat jaar liet graaf Hendrik van Dalen een goederenlijst opmaken van al z’n bezittingen en de bijbehorende inkomsten. Hendrik kwam van het huis Dahl bij Bork aan de Lippe. Door vererving verkreeg hij bezittingen in en rond Diepenheim, waar hij dan ook ging wonen. Kennelijk had hij zoveel geërfd, dat het overzicht zoek was geraakt. Door die ongemakkelijke situatie van de vermogende graaf weten we nu waarover hij zoal beschikte. Everhard, huiskapelaan en plaatsvervangend pastoor van Markelo, zette zich aan het maken van de goederenlijst. Hij had zich al bewezen door een missaal, een misboek, te schrijven voor Regenwice, de vrouw van graaf Hendrik.

Eén van de vele goederen in het register betrof de curtis Mallande, een versterkte hoeve waar doorgaans een ‘hofmeijer’ woonde, zeg maar een toenmalige rentmeester, die oog hield op de lokale eigendommen en deze voor zijn broodheer exploiteerde. De curtis zou in later eeuwen als havezate uitgroeien tot het centrum van de heerlijkheid Mallum, waar een groot deel van de gronden van het huidige Lankheet deel vanuit maakten. De hofplaats ligt excentrisch aan de Berkel, maar hoort nog steeds bij het landgoed.

Na Hendrik van Dalen hebben veel andere opmerkelijke eigenaren de geschiedenis van het Lankheet bepaald. Eén daarvan is een andere Hendrik, de negende Solms van Ottenstein (13? - 1425). Hij staat bekend als de roofridder  die het leven van de bisschop van Münster zuur maakte. Een ondernemende jonker als Georgh van Keppel (1610? - 1675) tekende in 1635 voor het eigendom en hem zien we hierna nog terug in verband met de historische vloeiweiden. Zelfs een Poolse prins, de staatsman en mecenas Adam Kazimierz Czartoryski (1734-1823) doet mee in het verhaal en ook onze eigen prins Willem V, die in 1777 rechthouder wordt van enkele erven van het Lankheet. Uiteindelijk verspeelt in de negentiende eeuw baron Adolph van Mülert (1799 – 1832) veel kapitaal aan drank en paarden.

Het historische centrum van het landgoed -ooit een heerlijkheid van duizenden ha- is nu excentrisch gesitueerd, aan de Berkel bij Eibergen. Hier ligt de Hof te Mallem en de Mallemse watermolen. De watermolen draait nog in volle glorie, maar van de vroegere havezathe, het hoofdhuis, resteert alleen nog de gracht. In 2001 is het initiatief genomen om deze plek via een mooie wandelroute weer te verbinden met het landgoed, de zogenaamde ‘mallemroute’. In 2003 is op het ‘kasteeleiland’ een fraai kunstwerk gemaakt door de Schotse landschapskunstenaar Jim Buchanan: een labyrint van klei, met een terp en een klanktoren in het centrum. Het kunstwerk duidt de contouren van het vroegere huis.